ABD’nin Ronald Regan dönemine uyuşturucuya karşı başlattığı küresel savaşın en büyük cephesi 1980’li ve 1990’lı yıllarda Kolombiya olmuştu. Bunun en büyük sebebi Pablo Escobar’ın liderliğini yaptığı Medellin karteliydi. Escobar’ın 1993 yılında öldürülmesi sonrası ABD’nin uyuşturucu kaçakçılarına karşı savaşı Orta ve Güney Amerika’da devam etti. Bu savaşın son büyük cephesi Meksika oldu.
Kolombiyalı kartellerin birer birer ortadan kalkması ile sahneyi Meksikalı karteller aldı. Meksikalı uyuşturucu kartelleri ABD’ye giren uyuşturucunun yüzde 90’ı Meksika’dan geçiyor. Meksikalı uyuşturucu kartelleri kazandıkları milyarlarca dolarla ülkeyi adeta savaş alanına çevirdi. Bunun temel sebebi karteller arasındaki güç çatışması oldu. Karteller bir taraftan birbirleri ile savaşırken diğer yandan da özellikle polis ve adli makamlardan üst düzey kişileri rüşvete bağlayarak ellerini kollarını sallayarak istedikleri işi yapabiliyordu.
Meksika hükümeti bu gidişe ‘Dur’ demek için 2006 yılında uyuşturucu kartellerine karşı savaş ilan etti. Aslında bu ‘savaş’ ABD’nin ülkelerine uyuşturucu girişini engellemek için yurt dışında yürüttüğü faaliyetlerin bir yansımasıydı.
UYUŞTURUCU KARŞIŞIĞI SİLAH ALIYORLAR
ABD’ye giren uyuşturucunun yüzde 90’ı Meksika’dan gelirken, Meksika’ya ise ABD’den günde 2 bin adet silah geliyor. Bu büyük trafik uyuşturucu kartellerinin sadece mali olarak değil silahlı güç olarak da büyümesinin önünü açtı. Meksikalı kartellerin 100 bin silahlı adamı olduğu belirtilirken, Meksika yönetimi 2006 yılından bu yana orduya geniş yetkiler vererek kartellere karşı operasyon yapmalarının önünü açtı.
2021 yılında hazırlanan bir rapora göre Meksika topraklarının yaklaşık 3’te 1’i kartellerin denetimi altında. Yerel ve federal güvenlik güçleri arasında yolsuzluk ve rüşvet adeta sıradan hale gelirken siyaset de bu kirli pazardan payını aldı. Eski Başkan Felipe Calderon döneminde Kamu Güvenliği Bakanı olan Genarı Garica Luna, Sinaloa karteli ile olan ilişkisi nedeniyle 2019 yılında tutuklandı. Eski bakan, kartelin işlerine milyonlarca dolar rüşvet karşılığında göz yummuştu.
400 BİN KİŞİ ÖLDÜ
Meksika’nın uyuşturucu kartellerine savaş ilan ettiği 2006 yılından bu yana hayatını kaybedenlerin sayısı 400 bini buldu. Hayatını kaybedenlerin sayısı sadece 2008-220 arası 36 bini buldu. Söz konusu dönem Meksikalı kartellerin şiddetin dozunun zirveye çıktığı dönemdi.
Kartellerin yükselişinde ülkedeki fakirlik ve gelir adaletsizliğinin de etkili olduğu belirtiliyor. Uzmanlar, kartellere karşı savaşın yeterli olmadığını belirterek işsizliğe ve fakirliğe karşı çözümler üretilmezse sorunun çözümünün mümkün olmadığının altı çiziliyor.
